Oogbescherming in de OK is een must: Brillen zijn niet genoeg!

Infectie preventie is een belangrijke prioriteit in elke operatiekamer (OK).

Ziekenhuizen zouden de huidige richtlijnen moeten toetsen en updaten naar de huidige richtlijnen van richting bepalende organisaties zoals: Centers for Disease Control and Prevention (CDC), National Institue for Occupational Safety and Health (NIOSH), American National Standards Institue (ANSI), Amerikaanse Occupational Safety and Health Administration (OSHA) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZ). Deze organisaties hebben ook vastgesteld dat oogbescherming onderdeel moet zijn van het infectie preventie beleid. Een voorbeeld van een passage uit een richtlijn: “Chirurgische maskers in combinatie met oogbeschermingsmiddelen, zoals brillen, glazen met stevige zijschermen of gezichtsbeschermende maskers/spatschermen moeten gedragen worden wanneer er sprake is van risico door spatten, spray, bloed, lichaamsvocht of andere potentieel infecteueze stoffen. Het dragen van chirurgische maskers en oogbescherming worden aanbevolen door de Amerikaanse organisatie: Centers for Disease Control and Prevention (CDC) en is in sommige gevallen zelfs een wettelijke vereiste.

Chirurgische procedures zijn bekend om hun potentieel voor splash risico; maar ondanks dit bekend feit, is algemene naleving van het gebruik van beschermende brillen is nog steeds laag. Endoscopische en laparoscopische procedures worden vaak gezien als een laag risico, maar een studie die oogbescherming na de operatie testte op contaminatie toont aan dat er bij ruim 50% van de gevallen er sprake is van contaminatie op de beschermende brillen. Deze resultaten suggereren dat zelfs minimaal invasieve procedures met hoge mate van waakzaamheid moeten worden benaderd voor wat betreft het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM). Deze studie toonde tevens aan dat over het algemeen 45% van de chirurgische procedures er sprake was van bloedspatten of resten op de beschermende bril en zelfs (79%) voor vasculaire procedures. Laparoscopische gevallen waren geassocieerd met bloed opgenomen op de beschermende bril 50% van de tijd.

Het risico van spatincidenten is niet alleen bij chirurgische procedures van toepassing. Ook bij kleine procedures loopt de zorgverlener aanzienlijk risico. Onlangs is er onderzoek gedaan naar de contaminatie risico’s op de afdeling dermatologie. In dat onderzoek kwam naar voren dat in 66% van de gevallen er bloed resten gevonden zijn op de gezichtsbeschermende maskers. Dit benadrukt de noodzaak voor beschermende brillen voor alle chirurgische procedures en OK personeel.

In Australië heeft men een test gedaan met beschermingsbrillen. In 18% van de gevallen gaf de chirurg aan dat er bloedresten op de bril zaten. Aanvullend onderzoek toonde aan dat er op 44% van de geteste brillen bloed resten zaten. Aanzienlijk vaker dan dat het menselijk oog kan waarnemen.
Het risico op contaminatie is dus groter dan men zich over het algemeen realiseert.

Chirurgen en OK personeel hebben lange tijd gedacht dat extra oogbescherming niet nodig is omdat men reeds bril dragend is. In 2007 is het Waikato Eye Protection Study uitgebracht. Dit onderzoek is gehouden onder 71 chirurgen waarvan 45% zelf een bril draagt. Gebleken uit dit onderzoek is dat 84,5% van de chirurgen een splash incident met bloed hebben meegemaakt tijdens hun carrière, hiervan heeft 2,8% er een ziekte aan het incident overgehouden.
Ruim 80% van de chirurgen gebruikt oogbescherming dagelijks (incl. chirurgen met bril).
Van de bril dragende chirurgen draagt 68% nauwelijks tot geen aanvullende oogbeschermingsmiddelen.

Een simulatie studie uitgevoerd in 2009 onderzocht de effectiviteit van verschillende soorten oogbescherming inclusief bril. Bloed splatten werd gemeten op verschillende soorten beschermende brillen. Het onderzoek toont aan dat brildragende mensen geen betere bescherming hebben bij spat incidenten dan bij mensen die geen oogbescherming gebruiken. De simulatie bij de studie toonde tevens aan dat er sprake is van een lager risico van blootstelling wanneer men een beschermende bril draagt. Dit kan met beschermende brillen, oogschilden, gezichtsmaskers, wegwerp beschermende brillen. Alleen een loss bril is dus niet voldoende om chirurg of verplegend personeel afdoende te beschermen. Beschermende brillen in de OK zijn dus een MUST!

Door de aard van de procedures en het verhoogde risico van blootstelling aan lichaamsvloeistoffen, is de OK één van de hoogste risico plaatsen voor transmissie van pathogenen. Blootstelling kan in sommige gevallen zelfs plaatsvinden zonder het bewustzijn van de zorgverlener. Normale brillen worden niet als beschermende brillen beschouwd door de CDC. Geschikte oogbescherming moet strak op het voorhoofd te plaatsen zijn, voorzien zijn van zijschermen en anti-fog eigenschappen hebben. Een gezichtschild kan ook gedragen worden om de ogen en het gezicht te beschermen tegen spat en spetter incidenten.

Veel gebruikte oogbeschermingsproducten:

- Hard plastic beschermingsbrillen

Hard plastic beschermende brillen bieden bescherming tegen spatten en sprays. Ze zijn effectief in het verminderen gevaar van blootstelling aan de ogen van spetters, maar niet de rest van het gezicht. Over het algemeen zijn ze niet voor eenmalig gebruik, wat betekent dat ze moeten uitgebreid gereinigd moeten worden voor hergebruik. Studies hebben aangetoond desinfectie van herbruikbare oogbescherming niet betrouwbaar is. En ondanks desinfectie, kan het hergebruik van oogbescherming contaminatie risico verhogen.

- Volledige gezichtsbescherming met adem bescherming

Deze zijn bedoeld voor de bescherming van de luchtwegen, maar bieden ook een hoogniveau bescherming van de ogen. Wanneer de sitauatie het vereist om adembeschermingsmiddelen te gebruiken kan dit een zeer goede optie zijn. Echter zijn dit soort beschermende producten niet disposable en brengen dus de risico’s van hergebruik met zich mee.

- Veiligheidsbrillen

Veiligheidsbrillen zijn voor bescherming tegen stoten in plaats van bescherming tegen spatten of sprays. Ze zijn niet bedoeld voor gebruik in een infectieuze risicosituaties.

- Volledige gezichtsbescherming

Disposable gezichtsbescherming die het gehele gezicht beschermen het gehele gezicht tot net onder de kin. Dergelijke gezichtsbescherming kan in hoge mate het risico op besmetting reduceren. Met name als men zich houd aan de weggooi voorschriften kan kruisbesmetting gereduceerd worden ten opzichte van herbruikbare gezichtsbescherming.

- Oogbescherming

Wegwerp beschermingsbrillen verlagen het risico op blootstelling aan de voor en zijkanten van de ogen. Deze zijn verkrijgbaar in verschillenden modellen en verpakkingen om zorg te dragen in het juiste gebruik, comfort en gebruiksgemak. Tevens kunnen er overal kosten bespaard worden door risico in te dammen.